Ik ben al geruime tijd met tussenpozen een stuk aan het schrijven voor mijn blog. Ja, met tussenpozen, want ik ben zo verdiept in het nieuwe boek dat ik aan het schrijven ben, dat ik mij daar maar moeilijk uit kan losmaken. Heb alsjeblieft nog even geduld. Het komt eraan. Ik kom eraan.
Maar eerst iets ouds dat nu nieuw is. Ons boek is namelijk uit! Het boek van Dick Verstegen en mij. Gedeeld besef, Brieven over het wonder in het alledaagse (Uitgeverij Asoka). Ik ontving het eergisteren en ik zit er zo nu en dan in te lezen alsof het het boek van een ander is.
Dick en ik hebben elkaar brieven geschreven (ieder tien) in een tijdvak van bijna twee jaar. Voor mij is dat misschien wel de belangrijkste periode in mijn leven geweest, de tijd van het afscheid van mijn vrouw Hanneke, haar laatste jaar, haar overlijden en de eerste periode van loslaten daarna. Het is niet het hoofdthema van het boek, maar ik schrijf er natuurlijk wel over. In mijn zijn met Hanneke en in het loslaten beleefde ik immers het wonder in het alledaagse.
Dick schrijft over zijn leven, zijn boeddhistische weg, zijn herinneringen en vooral waar het bij hem ten diepste om gaat. Want dat is het centrale thema in het boek door alles heen: het gedeelde besef, het verwoorden ervan, en hoe verschillend we hierin zijn.
In het gebeuren zoeken we de essentie, die we beiden ook herkennen in de tekst die het motto is van het boek:
In licht bestaat duisternis
maar zie die duisternis niet als strijdig met licht.
In duisternis bestaat licht,
maar beschouw ook dit licht niet als strijdig met duisternis.
Licht en duisternis horen bij elkaar
als onze twee voeten bij het lopen.
Alle dingen hebben hun eigen waardevolle functie
en verhouden zich op natuurlijke wijze tot al het andere.
Het alledaagse hoort bij de onpeilbare bron,
zoals een deksel past op een pan;
de ondoorgrondelijke bron verschijnt in het alledaagse
zoals twee pijlen elkaar treffen in de lucht
–– uit de Sandokai van Shitou Xiqian (700-790)
Graag citeer ik nog een passage uit mijn derde brief aan Dick. In deze derde brief schrijf ik over liefde en loslaten (het was drie weken voor Hanneke’s overlijden).
Het gaat wat mij betreft bij dit alles om liefde. En in de liefde gaat het om weerloos zijn en toevertrouwen.
We kunnen niet zonder liefde, net zoals we niet zonder zuurstof kunnen. We redden het wel een tijdje zonder, maar we verkommeren uiteindelijk als we geen liefde ontvangen en vooral als we niet in liefde zijn.
Zoals ons lichaam inademt en uitademt om in leven te blijven, zo is het voor onze essentie noodzakelijk om via ons lichaam, voelen en denken liefde te geven en liefde te ontvangen. Naar de ander, van de ander, met de ander. Zo realiseren we hier op aarde dwars door alle vormen heen de eenheid waar we uit voortkomen. Wanneer we ons door liefde laten vervullen, eren we de verscheidenheid van leven en zijn we in onze tijdelijke afgescheidenheid ook nog eens heel en gelukkig.
Maar juist het oplossend vermogen van de liefde, het doorbreken van de ik-scheiding, juist datgene waar we het meest naar verlangen, is ook hetgeen we het meest vrezen. Liefde is een beangstigende kracht voor het ‘ik’ dat zich wil blijven voortzetten zoals het was en zich wil blijven onderscheiden van al het andere.
Als we de liefde willen volgen, moeten we door ‘de brandende hoepel’ van ons stelsel van voorwaarden springen. Wanneer we terugdeinzen en niet springen, komen we onder grote spanning te staan omdat we nu eenmaal hunkeren naar eenwording, naar realisatie van liefde. In deze spanning, zoeken we naar oplossingen die in ieder geval op de korte termijn soelaas kunnen bieden.
Deze pseudo-oplossingen die de cultuur en in het bijzonder de reclame ons biedt, noem ik in het boek ‘het beheersbare surrogaat’.
*
Mocht je na dit alles nog geïnteresseerd zijn in andere projecten van mij, er is ook weer een nieuwe podcast.
Ditmaal met Gonnie Jansen, die een serie podcasts aan het maken is onder de verbindende titel ‘Dement-eren’. Zij gaat in deze podcasts op zoek naar de lichte kant van dementie. In podcast 4 spreekt ze met mij over de liefde van Hanneke en mij en onze lotsverbondenheid in het land van Alzheimer. Het is een prettig gesprek geworden, waarin inderdaad de klemtoon ligt op het liefdevolle samenzijn. Het lijkt al zo lang geleden, die laatste jaren met Hanneke, maar als ik erover vertel is het heel dichtbij, direct voelbaar, en bij tijd en wijle ook heel intiem.
Hier is de link naar de podcast met mij.
De andere podcasts Van Gonnie kun je hier beluisteren: www.gonniejansen.nl of www.dement-eren.nl
Beste Hans, ik las het stuk in het ziekenhuis in Enschede, waar mijn vrouw ligt na een hartinfarct.
De duisternis lag op de loer, maar gelukkig blijft het licht branden en kunnen we wandelen in dat licht.
Mooi dat jullie als schrijvers in mijn hoofd en hart samenkomen. Ik las jullie beiden. Dick kwam ik later tegen op mijn Zenweg.
Mooie cadeau wens, jullie gezamenlijke boek, voor mijn aankomende verjaardag. Dank hiervoor
Dankjewel voor je doorleefde en trefzekere woorden die je weet te vinden Hans. Dank voor de resonantie, voor de Liefde waar je in woord en daad van getuigt.