Hanneke zit opzij gezakt in haar stoel te dutten. Opeens schrikt zij overeind, alsof ze een elektrische schok krijgt. Dat gebeurt de laatste tijd vaker. Ook wanneer ze niet slaapt, bij een onverwachte beweging van mij of als ze iets niet wil. Een explosie van beweging. Er gebeurt van alles in dat brein, het is een slagveld. Het is wel heel heftig, maar ik zie er tegenop om daarmee naar de dokter te gaan. Een doktersbezoek ervaart zij iedere keer ook weer als een enorme ingreep en een ziekenhuis, de polikliniek, is helemaal een ramp, niet meer te doen. Ik zet het in gedachten onderaan het lijstje van urgent en minder urgent en vraag: ‘Schrok je wakker?’
‘Nee,’ zegt ze, ‘ik sliep niet, ik zat in mijn eigen hoofd te kabbelen.’ De schok is weer vergeten, het kabbelen is kennelijk meer werkelijk dan de schok.
Zo’n mooie beschrijving. Ik kabbel met haar mee.
De twee kleinkinderen van mijn vriendin Inge hebben mij een half jaar geleden een medaille uitgereikt voor opofferingsgezindheid, trouw, toewijding en geduld. Ze hadden beiden een medaille gemaakt die door mij trots werd gedragen.
‘Nou hoor je het ook eens van een ander,’ zei ik tegen mijzelf, want ik had mijzelf al vaak dit soort complimenten toegevoegd, zonder dat dit tot grote vreugde leidde, want mijzelf laat zich moeilijk complimenteren. Maar nu reageerde hij ontroerd en verheugd, zoals het hoort bij zo’n gelegenheid. Het maakte kennelijk verschil dat kinderen hiervan nu getuigden en dat zij de medailles zelf hadden vervaardigd.
Ik kreeg deze medailles omdat ik 80 was geworden én voor mijn trouw, toewijding en geduld tijdens de 12 ½ jaar dat Hanneke nu alzheimer heeft. Het was dus een kroonjaar én een koperen jubileum.
Ik vertelde het aan Hanneke, maar het boeide haar niet. Dat wist ik al wel, en het werd nu weer bevestigd. Wat ik ook doe, ik verdien er bij haar niets extra’s mee, geen dankbaarheid, geen bonuspunten. In sommige winkels krijg ik zegeltjes bij mijn boodschappen en een glimlach van de kassière, bij Hanneke is er geen beloning buiten het gebeuren zelf. Er wordt niets gekocht en niets verkocht.
De commercie is voorbij. Het is wat het is. Het is liefde of niet. Ook hierin kabbel ik met haar mee.
Als deze jaren van trouw, toewijding en geduld mij iets geleerd hebben is het dat ik mijzelf niet ken. Ik beweeg, maar ik weet echt niet meer wat mijn beweegredenen zijn. Het bewegen, het handelen, het spreken ook, gebeurt zoals het gebeurt. Het enige wat mij te doen staat is het laten gebeuren. Het is soms wel heel spannend om met lege handen te staan en toch te gaan.
Ik schreef een kleine 20 jaar geleden: Ken Uzelf is niet dat je het Zelf met het kenapparaat probeert te omvatten, maar dat je beaamt dat het Zelf het kenapparaat te boven gaat. Dat is echte kennis. Waar dit wordt beaamd en tot alles doordringend besef wordt, lossen de neurotische problemen op en kan het bestaan zich vanzelf ontvouwen.
De levensweg kan niet apart worden gekend en vervolgens worden gevolgd. Je kunt jezelf niet nadoen en er is geen bouwtekening waarop je je kunt richten. Al die plannen moeten worden losgelaten, want jij bent de bouwer niet. Jij bent het materiaal.
Als je ten volle beseft dat je het materiaal bent, komt het in orde. Dan kan er met je worden gebouwd.
Ik schreef het toen en ik leef het nu. Het is eenvoudiger dan ik het beschreef, minder gewichtig. Ik leef in het besef dat iedere dag mijn laatste kan zijn. Dat is niet zozeer een gedachte als wel een gevoelsweten. Ik besef dat er niets op te bouwen is voor morgen, er is niets te bereiken. Ik ben hier en ik doe wat ik kan. Meer zelfreflectie is niet nodig.
Ik had dit besef in zekere zin altijd al, maar het is mede dankzij de situatie van Hanneke tot leefwijze geworden. Wanneer je zo voortdurend iemand nabij bent, een geliefde, die geen toekomst heeft en die geen waarde meer hecht aan alles wat zij in dit leven heeft opgebouwd, inzichten, kasten vol boeken, kasten vol kleren, verhoudingen met mensen, dagelijkse yoga en meditatie, een vrouw van het woord die zelfs haar vermogen tot spreken verliest, ja, dan ga je de betrekkelijkheid van al die zaken wel ervaren. Wat baat nu echt al die kennis, die dagelijkse oefeningen, dat je auto kon rijden en inzicht had in de beweegredenen van mensen?
Wat blijft zijn vriendschappen, liefdesverhoudingen, het spontane gebeuren dat ik niet bestuur maar waarvan ik deel uitmaak, dit weefsel waarin mijn bestaan is opgenomen.
Wat blijft is de glimlach voorbij bedoeling, de klank van het kabbelen, het vloeibare zijn dat alles doordringt.
Hans,
Ik volg je nog steeds. Jouw stukken vind ik soms heel moeilijk te begrijpen en soms helemaal niet.Omdat ik takke rationeel ben denk ik. Mijn lief is in januari overleden. Twee en een half jaar na de diagnose. Wat ik herken in je verhaal van nu is dat – zo noem ik het maar – je wil weg is. Ik had niks meer te willen, ik deed! Ik handelde, ik vocht voor beter voor hem. Mijn ego was weg.Ik wilde niks meer voor mezelf ik was er zoveel als ik kon voor hem. Helaas was het niet te doen en na autopsie bleek hij 4 soorten dementie te hebben.( dit ivm erfelijkheid, zijn broer had hetzelfde en overleed 3 weken later) Hij leed en ik kon het niet comfortabel maken voor hem. Hoe ik ook mijn best deed. Ik ben nog steeds met regelmaat erg verdrietig. Met name om dat lijden van hem. Helaas heb ik niet de troost van een geloof of zo. Dat lukt me doodeenvoudig niet, al was het alleen maar omdat zijn hersens gewoon door die vreselijke veenbrand wegvaagden. Hoe kan ik nog geloven in een ziel als alles wat hij was, bij leven al weg was? (sorry, beetje een droevig verhaal) Ik houd me wel bezig met boeddhisme maar over dit soort zwarigheden kan ik nergens iets vinden.
Danke Hans,
Voor alle wijsheid die je voor mij heel dichtbij in het dagelijks bestaan hebt gebracht.
Herkenning zoals ik me dat nooit van te voren bedacht zou kunnen hebben Bevrijdende woorden
Veel dank
Wat prachtig, je durven toevertrouwen aan het kabbelen… wat heb je dit prachtig en invoelbaar opgeschreven. Dank je voor het delen.
Dag Hans,
Je kent me niet.( Ik kom uit de Zijnsgeorienteerde school. )
Jouw verhaal hierboven heeft mij diep geraakt. Wat een schitterende, aangrijpende woorden. En tevens wat een prachtige illustratie over leegte en vorm. Over het voertuig en dienaar zijn van de Grote Spirit.
Het Juwelenschip krijgt handen en voeten in eenvoudig liefde leven. Dank je wel, Hans
Het leven geeft mij het ene voorbeeld na het andere, nu weer via jou. Dank Hans
Lieve Hans, Het is al 44 jaar geleden dat ik jou ontmoette in mijn eerste ITIP weekend. Ik vond het spannend en voelde dat ik thuis kwam. Ik liet 5 kilo los in 3 dagen tijd. Daar kwam ik niet voor, het gebeurde gewoon. Ik voelde me gehoord en gezien en bevrijd. Ook dat was doodeng, maar ik kwam altijd weer terug. En nu ik vandaag weer jouw woorden lees voel ik me zo dankbaar dat jij iedere keer weer je best doet om iets onder woorden te brengen. In alle eenvoud en oneindige diepgang. Ik lees je zo graag. Je hebt me geholpen me uit te spreken en geïnspireerd tot schrijven en zo de bevrijding te ervaren van het delen van mijn intiemste gedachten. En altijddie heerlijke directheid en humor. Daar verdien je wat mij betreft ook een medaille voor. Dank je wel, Hans. Veel liefs voor jullie beiden.
Goh, Jeannette, War een leuke reactie. Dank je wel.
Zeker, Debbie. We hebben een goede en behulpzame huisarts. Het gaat mij er eigenlijk meer om dat Hanneke via de huisarts niet meer de gebruikelijke medische weg kan gaan, zoals ze ook niet meer naar de tandarts of de kapper kan gaan.
Ik begrijp het.
Zo mooi en zo waar, Hans!
Want ook zonder ziekte of ouderdom is het bevrijdend om alles los te laten wat niet meer dient. En je over te geven aan het leven zelf. Uw wil geschiede….
Dank weer voor het delen!
De huisarts wil in dit geval misschien wel een huisbezoek afleggen?
Medicatie zou veel kunnen doen.
Hoi Hans, het raakt mij wat je zegt. Eigenlijk altijd wel, maar deze in het bijzonder.
Jij bent de bouwer niet, maar het materiaal.
Sinds kort leef ik met dit besef mijn leven. Wat een schenk dit te weten. Jij maakt mij er weer bewust van. Dank je, Hans.